Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds

Toelichting noemenswaardige afwijkingen

Het Gemeentefonds vormt een belangrijke bron van inkomsten voor onze gemeente. Het fonds, beheerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, voorziet in de algemene uitkering waarmee gemeenten hun wettelijke en autonome taken kunnen uitvoeren. De verdeling van het Gemeentefonds gebeurt op basis van objectieve maatstaven die rekening houden met de specifieke kenmerken en behoeften van iedere gemeente. In 2023 zijn in mei, september en december circulaires door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gepubliceerd met daarin recente ontwikkelingen van het gemeentefonds. Het college en de raad zijn hierover separaat geadviseerd.

In onderstaande tabel is de analyse van het Gemeentefonds over 2023 te zien. Na 31 december 2023 kunnen geen begrotingswijzigingen meer verwerkt worden voor dat jaar. Dit houdt in dat de mutaties n.a.v. de decembercirculaire 2023 niet meer in de begroting 2023 verwerkt kunnen worden. Dit verklaart dat bij de onderstaande analyse de septembercirculaire 2023 het uitgangspunt is.

Toelichting
In 2023 heeft Nissewaard €216.392.414 ontvangen vanuit het Gemeentefonds. Hiervan heeft een deel betrekking op oude jaren. In 2023 zijn er met betrekking tot oude jaren door het ministerie van BZK diverse verrekeningen uitgevoerd. Per saldo een voordeel van €327.751. De totale ontvangsten vanuit het Gemeentefonds met betrekking tot het jaar 2023, bedragen €216.064.662.

Aangepaste maatstafgegevens
De definitieve ontvangsten over het jaar 2023 hebben een afwijking van -222.118 ten opzichte van de werkelijke ontvangsten. Dit is het effect van de aangepaste maatstafgegevens. Na de berekening van de decembercirculaire zijn een aantal maatstaven definitief geworden. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties heeft bij de laatste betaalspecificatie over het jaar 2023 de definitieve maatstafgegevens gebruikt. Dit resulteert in een verschil t.o.v. de decembercirculaire.

Mutaties decembercirculaire 2023

Over deze mutaties is separaat geïnformeerd met het collegeadvies over de decembercirculaire 2023. De decembercirculaire zou een effect hebben op de begroting van ongeveer 5.527.430 euro. Echter is er bij de septembercirculaire een voorschot genomen op de energietoeslag van €4.447.482 euro. Per saldo bedraagt het netto effect van de decembercirculaire op de begroting        € 1.079.948.

Sociaal Domein:
In de decembercirculaire 2023 werden verschillende mutaties in het sociaal domein verwerkt, waarvan een groot deel is opgenomen in het overhevelingsvoorstel 2023-2024. Dit omvatte bestemde decentralisatie-uitkeringen zoals maatschappelijke begeleiding voor statushouders, meerkosten voor het sociaal domein als gevolg van de situatie in Oekraïne, resterende energietoelages en het beëindigen van leningen voor inburgeringsplichtigen. Naast deze specifieke items, is 37% van het effect van de decembercirculaire 2023 op het begrotingssaldo, meegenomen in het overhevelingsvoorstel.

Onderstaand een overzicht van de overheveling SD vanuit de decembercirculaire 2023:

Hoeveelheidsverschillen maatstaven

Mutaties in de algemene uitkering worden veroorzaakt door veranderingen in maatstafgewichten, wegingsfactoren en aantallen. Het aantal huishoudens met een laag inkomen in Nissewaard is fors bijgesteld in 2023 en 2024, wat resulteerde in een aanzienlijke toename van de algemene uitkering in die jaren, voor 2023 is dit bijna 1,5 miljoen. Vanaf 2025 zal echter het negatieve effect van de afname van het aantal inwoners jonger dan 18 merkbaar zijn.

Vooruitblik
Nieuw proces belastingcapaciteit: In de septembercirculaire 2022 werd aangekondigd dat, vanaf 1 januari 2024, het proces rondom het vaststellen van de belastingcapaciteit van de gemeenten verandert. Vanaf 2024 is De Landelijke Voorziening WOZ leidend. Gemeenten ontvangen vanaf dan dus ook geen vaststellingsbrief met daarin de vastgestelde voorlopige en definitieve belastingcapaciteit.